BOHATEROWIE NARODU – Jadwiga Janowska

Jadwiga Janowska – bioArt

 

https://geniuszfotografii.pl/katalog/janowska-jadwiga/

 

BOHATEROWIE NARODU

 

Jadwiga Janowska, śląska fotografka młodego pokolenia na warsztat bierze narodowy mit bohaterski i zderza go z zadziwiającą, współczesną modą na poliester, renesans dresowego szyku lat 90-tych i początku dwutysięcznych. Bohaterowie zdjęć, to znajomi artystki i znajomi znajomych, którzy, gdy tylko poszła fama o projekcie, z iście dziecięcą radością zgłaszali się, by wcielać się w podwórkowe postaci. Oglądaniu zdjęć może towarzyszyć ambiwalencja. Pod pozorną kpiną kryje się wręcz perwersyjna przyjemność z odgrywanej roli. Nie jest to więc jedynie pastisz pseudo patriotycznych postaw. Pod groteską skrywa się się tęsknota, sentyment, a może nawet ucieczka do czasów, które choć wcale rajskie nie były, wydają się na swój sposób młodemu pokoleniu sielskie. Jak to możliwe, że w tym imaginarium dres zyskuje status niemalże szlachetnego dzikusa? A dzikie czasy, dopiero co rodzącego się kapitalizmu, gdzie wielu szwendało się po podwórku, szemranych dzielnicach, samopas, a do tego “wszyscy kradli” stają się wyobrażoną idyllą?

Warto w tym momencie wspomnieć o poprzednim projekcie fotografki. “Dam radę, jak dorosnę” zdobył główną nagrodę w kategorii Young Poland na konkursie Grand Press Photo w 2018 roku. Opowiadał o młodzieńczych wyobrażeniach własnej przyszłości. O aspiracjach, prześnionym potencjale, buncie wobec zastanych ograniczeń i bolesnej konfrontacji z realiami, u progu dorosłości. Przytłaczająca proza życia to prawdziwy nokaut dla wyobrażeń dzieciaka. O trudzie tego zderzenia i sposobach sobie z nim radzenia opowiadają oba cykle.

Obecny projekt, to swego rodzaju aktualizacja z drogi odnajdywania się w rzeczywistości (post)dorosłości, który uchwytuje fenomen swoistej ucieczki od dorosłości w sentymentalny fantazmat, w postironicznym świecie. Chwilowym lekarstwem na niespełnione nadzieje, zagubienie (w świecie pełnym zwielokrotnionego przedrostka -post) i alienację, staje się regres do starych, “dobrych” czasów. Dla pokolenia Y są to akurat czasy sprzed cyfryzacji (po której “nic nie robi wrażenia”, a jednocześnie wszyscy chcą “zrobić wrażenie”), gdzie zdobycze technologiczne były nowinkami, ale nie dominowały codzienności, kiedy jeszcze nieustanne podłączenie do sieci internetowej, scrollowanie, kultura memowa i konsumeryzm, nie zawłaszczyło niemalże całego czasu wolnego, a spotkania odbywały się w tzw. “realu”. W tej perspektywie nasz szlachetny dres jest postacią żyjącą w tu i teraz (która nie musi nadmiarowo analizować), a w tam i wtedy młodzi chcieliby się schować przed nieprzystającą do wyobrażeń, niepewną i skomplikowaną rzeczywistością własnej dorosłości. Młodzi zawsze byli tymi, w których pokłada się nadzieję, w końcu są przyszłością narodu… Powinni być mądrzy i rozważni. Liczymy, że to Oni zajmą się problemami tego świata i przyniosą pożądaną zmianę, na ich barkach dorośli zostawiają ciężar ratowania świata. Przytłoczeni oczekiwaniami innych oraz rozczarowani realiami (chociażby patodeweloperki) młodzi wolą cofnąć się w czasie. Kwiat narodu chce uciec przed odpowiedzialnością, zatrzymując się gdzieś między światami i między etapami życia. Ten regres jest jednocześnie ważnym komunikatem o współczesnej kondycji, nawet jeżeli to głównie zabawa, na pół serio. Przywdziewając odpowiednie ubrania bohaterowie przechodzą chwilową metamorfozę, która wyzwala w nich humor, psotne popisywanie się i “głupie pomysły”, na które sobie mogą pozwolić w specjalnych uniformach.

Opowiadanie o osiedlu, które snuje Jadwiga Janowska jest pełne nostalgii za czasami dzieciństwa, w obliczu wyborów dorastania. Fotografka opowiada o zawiedzionych nadziejach, niespełnionych oczekiwaniach. Mierzy się przy tym z podwórkową ikonografią i narodowym patriotyzmem. Jej opowieść to sentymentalna podróż do czasów sprzed digitalizacji, która dopadła i ją samą (poprzedni projekt realizowany był aparatem analogowym, podczas gdy ten, z duchem czasów – cyfrowym).

tekst: Aleksandra Golecka

 

 

 

portfolio

 

jadwiga janowska portfolio 2025 krotkie

 

 

rejestracja video rozmowy z Jadwigą Janowską

 

 

wernisaż

/foto Maryla Wosik/

 

Fotografia dokumentalna i jej misja rejestracji otaczającej rzeczywistości oraz pokusa przełamywania tej konwencji działaniami kreatywnymi, dokładnie to charakteryzuje fotografię Jadwigi Janowskiej. W kręgu zainteresowań są kwestie tożsamości pokoleniowej młodych ludzi. Pierwszy, analogowy projekt Autorki DAM RADĘ JAK DOROSNĘ /laureat w kategorii Young Poland na konkursie Grand Press Photo w 2018 r./ poprzedził obecny, tym razem cyfrowy.

Tytuł BOHATEROWIE NARODU jest przewrotny. Ta seria fotografii portretuje znajomych Autorki oraz znajomych ich znajomych, wcielających się w role ludzi młodszego od nich pokolenia. Uchwycone na zdjęciach sytuacje obnażają nieprzystosowanie, niedojrzałość, brak zgody na przyjęcie odpowiedzialności, którą są obciążani przez starsze pokolenia. Przedstawiają swoistą ucieczkę przed tą rolą superbohaterów, którzy mają naprawić cały świat.

Autorka nie ocenia, ale te fotografie składają się na diagnozę o charakterze społecznym… paradoksalne jest to, że zdjęcia są lekkie w 'wymowie’, a ich forma już niekoniecznie, dodatkowo w zderzeniu z tytułem nabierają MOCY!!!! i skłaniają do refleksji… i są ważnym głosem w dyskursie o współczesności….